[szkic]
W Kolumbii kawa nie jest tylko napojem. To historia, ekonomia, natura i duma – zamknięte w jednej filiżance. Gdy następnym razem poczujesz ten znajomy aromat, być może przeniesiesz się myślami na zbocza Andów, gdzie ktoś właśnie zbiera owoce, które będą początkiem twojego poranka.
Kolumbia to trzeci największy producent kawy na świecie i lider w segmencie arabiki najwyższej jakości, ma coś, czego nie mają inne kraje: unikalne warunki geograficzne i kulturowe. Klimat – wilgotny, ale nie duszny. Gleby – wulkaniczne, żyzne, pełne minerałów. I ludzie – pracowici, przywiązani do ziemi, z nieprawdopodobnym zmysłem do pielęgnowania każdej rośliny.
W tzw. Coffee Triangle – trójkącie kawowym pomiędzy miastami Armenia, Manizales i Pereira – wszystko kręci się wokół „el grano de oro”, złotego ziarna. To tutaj znajduje się serce kolumbijskiej kawy – dziesiątki tysięcy małych gospodarstw położonych na zboczach gór, na wysokości 1200–2000 m n.p.m. Wiele z nich działa nieprzerwanie od kilku pokoleń, przekazując tajniki uprawy z ojca na syna, z matki na córkę.
Zbieranie ziaren w Kolumbii odbywa się ręcznie. Ręka zbieracza nie wybiera przypadkowo – tylko te owoce, które są idealnie dojrzałe, trafiają do kosza. To proces czasochłonny, ale zapewniający jakość, której nie da się osiągnąć maszynowo. Ale uwaga, jeden zły krok w trakcie zbierania może zakonczyć się rozsypaniem wszystkich ziaren i utartą niewielkiego zarobku.
Po zbiorach kawa przechodzi przez kolejne etapy: fermentację, mycie i suszenie, często w warunkach domowych, pod gorącym słońcem Andów. Potem trafia do lokalnych kooperatyw, gdzie jest oceniana, selekcjonowana i sprzedawana dalej – nierzadko do koneserów na całym świecie, którzy gotowi są zapłacić naprawdę dużo za filiżankę z „klimatem Kolumbii”.
Dla milionów Kolumbijczyków kawa to nie tylko praca, ale styl życia. Kultura „cafetera” jest mocno zakorzeniona w codzienności – od rodzinnych spotkań po narodowe kampanie marketingowe z sympatycznym Juanem Valdésem, fikcyjnym plantatorem, który przez dekady promował kolumbijską kawę na świecie.
Kolumbia nie chce być kojarzona tylko z eksportem. W kraju rozwija się też tzw. kawiarniana rewolucja – nowoczesne palarnie, lokalne sieci kawiarni specialty i warsztaty dla baristów. Młode pokolenie rolników, często wykształconych w miastach, wraca do rodzinnych plantacji, by łączyć tradycję z nowoczesnym podejściem do produkcji i marketingu.
W dobie zmian klimatycznych kawa jest jak papierek lakmusowy dla kondycji przyrody. W Kolumbii uprawia się ją głównie w cieniu drzew – co sprzyja bioróżnorodności i zmniejsza erozję gleby. Wiele plantacji przekształca się w ekologiczne gospodarstwa, często z certyfikatami „Fair Trade” i „Organic”.
Ale to również wyścig z czasem. Globalne ocieplenie przesuwa strefy klimatyczne, a to oznacza, że w ciągu kilku dekad wiele obecnych plantacji może zniknąć. Kolumbijscy plantatorzy już teraz testują bardziej odporne odmiany i inwestują w zrównoważone technologie.
5 ciekawostek o kawie, których możesz nie znać:
☕ 1. Kawa rośnie na drzewach – a dokładniej, na krzewach. Owoce przypominają czerwone wiśnie, a w środku kryją się dwa ziarna.
☕ 2. Juan Valdés naprawdę istnieje (trochę) – choć postać była fikcyjna, aktor, który wcielał się w rolę plantatora, stał się narodowym symbolem.
☕ 3. Najlepsza kolumbijska kawa pochodzi z wysokich gór – im wyżej, tym chłodniej i wolniejszy wzrost rośliny, co przekłada się na lepszy smak.
☕ 4. Kawa to drugi najczęściej eksportowany produkt Kolumbii po ropie naftowej.
☕ 5. „Tinto” to nie wino, a… czarna kawa – w Kolumbii, gdy ktoś proponuje ci „tinto”, chodzi o malutką filiżankę mocnej kawy, często z cukrem.